بررسی فیلم The Platform / حفرۀ طمع

بررسی فیلم The Platform / حفره ی طمع

“بزرگی که گناهکار است تنها می تواند گناهکار بزرگی باشد. ثروتمندی که سخاوت ندارد تنها گدایی خسیس است. صاحب ثروت با داشتن آن خوشبخت نمی شود ،بلکه با خرج آن، آن هم نه با ولخرجی بلکه با درست خرج کردن آن ثروتمند می ماند.” در این پست میخواهیم به بررسی اثر خاص و خیره کننده از سینمای اسپانیا با نام platform (حفره) (اسپانیایی: El hoyo) بپردازیم. با سایت ساعت هفت با “بررسی فیلم The Platform” همراه باشید.

(این بررسی شامل اسپویل محتوای داستانی نمی باشد)

بررسی فیلم The Platform…

فیلم platform ساخته گالدر گازتلو اوروتیا (Galder Gaztelu-Urrutia) محصول سال ۲۰۱۹ (برای اولین بار در فستیوال تورنتو اکران شد) می باشد و پس از اکران در جشنواره بین المللی فیلم تورنتو و استقبال منتقدین و بینندگان توسط نتفلیکس خریداری شده و امسال منتشر شد.  فیلم platform یک فیلم ساده جهت سرگرمی و گیشه نیست، مجموعه ای از حرف ها و درد های عمیق است که در پشت پرده زندگیِ همه ی ماها اتفاق می افتد و زندگیِ ما را تحت تاثیر قرار می دهد .

برای درک و فهمیدن فیلم platform نیازی نیست تحصیلات آکادمیکِ جامعه شناسی داشته باشید سازنده با سادگی تمام بدون نیاز به تحصیلات یا مطالعات خاصی از سمت بیننده، توانسته پیچیده ترین و دردناک ترین مسائل جامعه شناختی را مطرح و به چالش بکشد و از حفره به عنوان نمادی از جامعه استفاده کند. هر قشری با هر میزان اطلاعاتی پس از تماشای فیلم platform کاملا درد و بیماری جامعه خویش را احساس و لمس می کند و با کمی تفکر به سهم خود در این بیماری نیز پی خواد برد . Platform مجموعه ای از دیالوگ های پر مفهوم و بی نظیر است.

در داستان فیلم platform با یک زندان (حفره ) عمودی مواجه هستیم که دارای طبقات بسیاری است یعنی سلول ها در بالا و پایین یکدیگر قرار گرفته اند و در هر سلول ۲ نفر حضور دارند و این بالا و پایین بودن سلول ها به سادگی و زیبایی استعاره ای از جامعه برای مطرح کردن درد ها و تضاد طبقاتی توسط سازنده می باشد ، او به سادگی با چیدن سلول ها در بالا و پایین هم و شماره گذاری آن ها توانسته است حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد.

در صحنه هایی از فیلم مشاهده می کنیم که افراد طبقه بالا خود را به پایین پرتاب کرده و خودکشی می کنند و با دیالوگ جالبی مواجه می شویم : ” طبقه بالا باشی همه چی واسه خوردن داری اما انگیزه ای برای آینده و بالا رفتن نداری !”

هر زندانی قبل از ورود به این حفره اجازه دارد که یک چیز را به انتخاب خود به داخل ببرد و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد و این چیز می تواند طناب ، تفنگ ، سگ ، پول !!! و . . . باشد . شخصیت اصلی داستان یک کتاب به همراه خود میاورد . و این سوال مطرح میشود که آیا در یک حفره و جامعه ای که از طبقات بسیاری تشکیل شده است و هر چه پایین تر که می روی اوضاع سختر و خشن تر می شود آیا یک کتاب می تواند ناجی و کمکی برای شخصیت داستان platform باشد یا خیر. این در حالی است که اولین هم سلولی او چاقو به همراه دارد. کتاب پیروز خواهد بود یا چاقو ؟

دومین ابزاری که سازنده از آن برای رساندن مفاهیم و چالش های ذهن خود از آن استفاده کرده است مسئله غذا و گرسنگی است. نحوه سرو غذا در این فیلم بی نظیر است یک مکعب متحرک یا همان میز غذا در طبقه صفر (که آماده سازی غذا را بر عهده دارند) با اعیانی ترین و متنوع ترین غذاها مسیر خود را از طبقه بالا به پایین طی می کند و . . .

فیلم platform حرص و طمع طبقات بالایی جامعه و تحمیل فشار به طبقات پایین تر را مورد انتقاد قرار داده است و در صورتی که طبقات بالا فقط به اندازه نیاز تغذیه کنند غذا به طبقات زیرین هم خواهد رسید و هیچکس گرسنه نخواهد ماند اما . . . این سوال به وجود می آید که آیا انسان های طبقات پایین که دست به اعمال خشونت آمیز زده و همدیگر را میخورند گناهکارند یا انسان های طبقات بالا که با حرص و طمع با مصرف بیش از نیاز خود گرسنگی را به طبقات پایین تحمیل می کنند ؟

در فیلم platform سازنده به شما نشان می دهد که برای بالا رفتن ابتدا باید به پایین بروید و در صورتی که پایین را تجربه و لمس کرده باشید می توانید با موفقیت به قله رسید و نجات پیدا کرد و همچنین نشان می دهد که نجات ، به معنی زنده ماندن نیست ‌به معنای رساندن پیامی برای آیندگان است حتی اگر خودت زنده نمانی .

نمره : 90/100

دیگر دیدگاه (امین)

فیلم The Platform یکی از عجیب و غریب ترین فیلم هایی است که می توانید امسال وقتتان را برای آن بگذارید. استعاره ای آشکار به اختلافات طبقاتی و درسی تلخ برای کسانی که می خواهند با دیدن یک فیلم عمیقا به فکر فرو بروند. پلتفورمی که با خود به درون حفره ای از طبقه بالا به سمت پایین غذا می آورد و افراد برای زنده ماندن باید از پسمانده ی دیگران بخورند. هر کس برای دلیلی پا به این چرخه ی اجتماعی می گذارد! کسی برای مدرک تحصیلی و دیگری برای پیدا کردن خود واقعیش در این حفره زندانی شده است. اما تمام بخش های فیلم در حفره کاملا رابطه مستقیم با جامعه ما دارد… افراد طبقه ی بالا افراد ثروتمند جامعه هستند که با ریخت و پاشِ بیش از حد، حرص و طمع خود را سیراب می کنند و همینطور طبقه به طبقه که پایین می رویم طبقات متوسط که پس مانده غذای دیگران برای آنها می ماند و تا فقیرترین افراد جامعه یعنی افراد پایین ترین طبقات حفره که در آخر از گرسنگی خواهند مرد یا همدیگر را برای زنده ماندن می درند! استعاره ی تلخی ست از زندگی اجتماعی انسان ها و نوع نگاهمان به زندگی که فقط خود را می بینیم و به افراد پایین تر از خود اهمیتی نمی دهیم. فیلمی پر از دیالوگ های پر معنی و داستان هایی پر از درس که به زندگی مان می تواند سمت و سوی تازه ای ببخشد…

فیلم به شکل ویژه ای نشان می دهد مصرف گرایی بیش از حد و فراتر از نیاز ما چه بلایی می تواند سر طبقات پایین بیاورد. فیلم حفره به ما گوشزد می کند که باید حفره های ذهنی خود را پر کنیم تا بهتر بتوانیم به افراد جامعه و انسان هایی که وابسته به هم برای ادامه‌ی زندگی هستیم نگاه کنیم. حفره گوشزد به ولخرجی و ولنگاری بیش از حد انسان هاییست که خود را برده‌ی چشم و هم چشمی و سیر ناپذیر نشان می دهند… نکوهشیست بر طمع ورزی انسان ها و یک درس بزرگ برای کسانی که آمادگی گرفتن درس و تغییر در مسیر زندگی پیش رویشان را دارند…

شاید بتوان به سوالات بی جوابی که تا به انتها برایتان می ماند و پایان نه چندان دلچسب و بیش از حد خشونت آمیز فیلم ایراد گرفت اما فیلم، هدفش مشخص است و قصدِ زدنِ تلنگری برای به خود آمدن عده‌ای دارد و در این کار کاملا موفق عمل می کند. همین که بعد از دیدن یک فیلم کوتاه،  چند دقیقه‌ای به کرده ها و نکرده‌هایمان و تاثیری که این اعمال بر روی دیگران می گذارند فکر کنیم یعنی اینکه این فیلم توانسته موفق عمل کند و آن حس و اثری که قرار بود بر روی مخاطب بگذارد را بوجود آورده است. فیلمی که داستانش را  به سادگی به مخاطب نشان می دهد و با پیچ و تاب اضافه آن را پیچیده و خسته کننده نمی‌کند و همین باعث می شود که همه آن را به راحتی درک کرده و درسِ کوچکی از آن برای یک تغییر مفید در جامعه بگیرند.

نمره : 85/100

نتیجه گیری…