بررسی فیلم قهرمان
“قهرمان” یا “A Hero” فیلمی درام محصول مشترک فرانسه و ایران به نویسندگی و کارگردانی “اصغر فرهادی” می‌باشد. از جمله مهمترین بازیگران این فیلم می‌توان به “امیر جدیدی”، “محسن تنابنده” و “سحر گلدوست” اشاره کرد. این فیلم برای اولین بار در ۱۳ جولای ۲۰۲۱ در جشنواره کن اکران شد و در تاریخ ۲۱ ژانویه ۲۰۲۲ از طریق شبکه Amazin Prime منتشر شده است. فیلم A Hero نماینده رسمی ایران در جوایز اسکار ۲۰۲۲ محسوب می‌شود. در ادامه با بررسی فیلم قهرمان در خدمت شما هستیم.
مطلب مرتبط: مورد انتظارترین فیلم های سال 2022
برای درک بهتر داستان مجبور شدیم کل آن را اسپویل کنیم. متن پیش رو شامل اسپویل کامل داستان است. برای خواندن نظر کلی به نتیجه‌گیری مراجعه کنید.
بررسی فیلم قهرمان / طلوع و سقوط یک قهرمان
رحیم (با بازی امیر جدیدی) انسان ساده و دل پاکی که به خاطر بد روزگار گرفتار بدهی، زندان و طلاق شده است. او همیشه لبخند می‌زند و با آرامش با دیگران برخورد می‌کند، این یکی از مهمترین خصوصیات اخلاقی او محسوب می‌شود. لبخند تلخی که به قصدِ پنهان کردن دردهایش روی لبانش دیده می‌شود. در حقیقت دوری از خانواده مخصوصا پسر کوچک و معشوقه‌اش، او را بسیار آزار می‌دهد. پسرش به خاطر همین مشکلات و دوری از مادر (هیچ نشانی از مادر در داستان وجود ندارد که جزو نکات منفی فیلم محسوب می‌شود چراکه برای درک بهتر مشکلات رحیم و پسرش وجود او بسیار موثر بود) و پدر دچار لکنت زبان شدیدی شده است و بسیار عصبی و ناراحت است و در خانه خواهر رحیم زندگی می‌کند.
رحیم چند روز مرخصی می‌گیرد تا بتواند از بدهکارش بهرام (با بازی محسن تنابنده) رضایت بگیرد اما در این بین در یک دو راهی سخت قرار می‌گیرد. معشوقه او فرخنده(با بازی سحر گلدوست) یک کیف پر از سکه پیدا کرده که حداقل می‌تواند نیمی از بدهی او را تسویه کند، اما او نمی‌تواند خود را راضی کند که از سکه‌های این کیف استفاده کند. (یا اینکه فکر می‌کند این مبلغ ارزشش را ندارد چراکه کل بدهی‌اش را تسویه نمی‌کند!) او راحتی خود را در نابودی آرزوی دیگران نمی‌بیند، پس او به هر سختی‌ای که شده صاحب سکه‌ها را پیدا می‌کند و سکه‌ها را از طریق خواهرش به او تحویل می‌دهد. (در ادامه حتی اینکه آن زن صاحب سکه‌ها بود نیز زیر سوال می‌رود و این معما تا انتها بی‌جواب می‌ماند.)
همین موضوع باعث می‌شود که مسئولان زندان که چند وقتی است که به خاطر خودکشی یکی از زندانیان تحت فشار هستند فرصت را غنیمت بشمرند و از رحیم برای نشان دادن آرامش در زندان بهره ببرند. (آرامش زندان باعث شده رحیم تغییر کند و دست به عمل خیر بزند!) عامل اصلی پخش شدن خبر و تبدیل شدن رحیم به قهرمان مسئولان زندان هستند. اما رحیم که بعد از این همه سختی کشیدن بدش نمی‌آید کمی مورد توجه قرار بگیرید تن به این داستان می‌دهد. او به یکباره در صدر خبرها قرار می‌گیرد و قهرمان مردم می‌شود. در ادامه گلریزانی توسط یک خیره انجام شده و برای او مبلغی پول جمع می‌شود و او در یک قدمی آزادی از زندان قرار می‌گیرد.
اما رحیم یادش رفته که هر بالایی، پایین و سقوطی نیز به همراه دارد. داستان رحیم توسط مردم در فضای مجازی زیرسوال می‌رود و داستان او کم کم دچار نقص‌هایی می‌شود. اشتباهات کوچک او، سوالات بزرگی را در ذهن مردم ایجاد می‌کند و به یکباره قهرمان داستان به شخصیتی دروغگو و ضدقهرمان تبدیل می‌شود. دروغ‌های کوچک او عمیق‌تر شده و باعث می‌شود بیشتر و بیشتر در منجلاب فرو برود و دروغ‌های بزرگتری بگوید.. احساس غرور و خودبزرگ بینی نیز عامل دیگری است که اشتباهات بیشتری انجام دهد و تمام پل‌های پشت سرش را خراب کند….
فیلم قهرمان به شدت تلخ است، به طوری که بسیاری از مخاطبان در طول دیدن فیلم به شدت متاثر خواهند شد و شاید حتی برخی از دیدن فیلم در میانه پشیمان شوند! این گونه آثار شاید برای مخاطب خارجی دراماتیک به نظر برسد اما برعکس برای مخاطب ایرانی به شدت منزجر کننده و تاریک خواهند بود! این تاریکی اما در سکانس پایانی مانند یک کور سوی امید به کالبد فیلم امید می‌بخشد. بهترین سکانس فیلم، سکانس نهایی است جایی که همزمان با زندانی شدن رحیم، مردی از زندان آزاد می‌شود و قاب چشمان رحیم این داستان را نظاره‌گر هستیم. به نوعی فرهادی می‌خواهد فرجامِ خوشِ آینده را برای رحیم متصور شود، که روزی تمام این سختی‌ها تمام شده و تلخی این اسارت تبدیل به شیرینی آزادی خواهد شد.
سکانس تاثیرگذار دیگر زمانی است که او به مسئول زندان که از لکنت پسرش فیلم گرفته است اسرار می‌کند که فیلم‌هایی که از پسرش در این شرایط ضبط کرده را پاک کند. این تاثیر حرفهای بهرام قبل از دعوا با او بود. (که در مورد سوء استفاه از پسرش در خیره با او صحبت کرده بود) رحیم یاد می‌گیرد حتی قهرمان بودن و احترام داشتن نزد مردم هم ارزش این را ندارد که پسرش را جلوی چشم دیگران حقیر و خار کند. او شاید قهرمان مردم نباشد اما مسلما قهرمان پسرش و زندگی‌اش است… پس سختی زندگی را به جان می‌خرد تا آرامش پسرش را حفظ کند.
فیلم قهرمان به شدت تاثیرگذار است و سوالات زیادی برای شما حین دیدن فیلم پیش می‌آید. اینکه آیا واقعا رحیم یک قهرمان است؟ او یک انسان ساده و بی‌گناه است؟ از طرفی نمی‌توان نام قهرمان را روی او گذاشت. او با بلندپروازی و گرفتن نزول در ابتدا خود را به این روز انداخته و بعد باعث شده باجناقش (بهرام) به خاطر اشتباه او در انتخاب شریک و نزول گرفتن تمام زندگیش و حتی جهیزیه دخترش را در بهای اشتباه او پرداخت کند! اما انسان‌ها سیاه مطلق یا سفید مطلق نیستند. وقتی او فرصت این را داشت که حداقل از میزان بدهی‌اش بکاهد تصمیم می‌گیرد اینبار حداقل زندگی شخصی دیگری را به خاطر خودخواهی‌اش تباه نکند. (صاحب اصلی سکه‌ها) او انتخاب درست را انجام می‌دهد و تبدیل به قهرمان می‌شود، اما ما انسان‌های دنیای مجازی که همیشه در حال برچسب زدن به دیگران هستیم اینبار نیز به رحیم و امسال او رحم نکردیم تا او را به پایین بکشیم. دیگر برایمان مهم نیست که قهرمانی را به ذلت و خواری برسانیم…
ابتدای فیلم رحیم را می‌بینیم که از داربستی به سختی و آهستگی بالا می‌رود و بعد در سکانس بعد می‌بینیم که معشوعه‌اش به سرعت در حال پایین آمدن از پله‌هاست، این می‌تواند به معنی به سختی قهرمان شدن و به سرعت منفور شدن و سقوط نزد مردم باشد که در چشم به هم زدنی اتفاق می‌افتد! این نکات را فقط در فیلم‌های بزرگ می‌توان یافت و فرهادی نیز با نگاه متفاوتش نشان داده که بی‌خود نیست که در حال حاضر یکی از بهترین کارگردان‌های حال حاضر ایران و جهان است.
فیلم قهرمان فیلم‌نامه منسجم و پرجزئیاتی دارد اما به برخی بخش‌ها کمتر توجه شده است. داستان پسر رحیم، باجناق یا همان بهرام و بدتر از همه اینا همسر رحیم کاملا ناپخته هستند و تا انتها نیز به پختگی لازم در داستان نمی‌رسند. پرداخت بهتر به این شخصیت‌ها می‌توانست بسیاری از اتفاقات داستان را بامعنی‌تر و جذابتر بدل کند. اما داستان یک طرفه روایت می‌شود و بیشتر به دنبال شکل‌دهی اتفاقات بدون پرداختن به جزئیات لازمه است.
فیلم قهرمان دارای بازی‌های واقع‌گرایانه و زیبایی است. بازی امیر جدیدی کم نقص است و حس شخصیت رحیم را به خوبی به شما منتقل می‌کند و بیننده را درگیر عواطف تلخ و شیرین زندگیش می‌کند. عمیق‌تر از آن بازی محسن تنابنده است که درد عمیق شخصیتش را به شکل درونی و برونی به بهترین شکل ممکن به تصویر کشیده است. شاید حتی بتوان گفت شخصیت بهرام قهرمان اصلی این داستان است. او به باجناق بلند پروازش یعنی رحیم کمک می‌کند و در این راه جهیزیه دخترش را نیز از دست می‌دهد. حرفهای رحیم در مورد اینکه کسی را نباید برای انجام دادن کار درست تشویق کرد بسیار تاثیرگذار و درست است. او را همیشه در حال فعالیت و کار در مغازه‌اش می‌بینیم. یک قهرمان ساده و واقعی مانند بسیاری از مردم عادی که دیده نمی‌شوند و در خفا و سر به زیر به زندگی مشغول هستند و از کسی هم انتظار ندارند که آنها را قهرمان بنامند…
داستان مستند دو سر برد دو سر باخت و فیلم قهرمان
بعد از دیدن فیلم قهرمان مستند آزاده مسیح زاده یعنی دو سر برد دو سر باخت را نیز مشاهده کردم، شباهت‌های بسیار بسیار زیادی بین این دو داستان وجود دارد! حتی این شباهت‌ها تا لبخند‌های تلخ روی لبان رحیم و زندانی درون مستند پیش رفته است! حتی او نیز مانند رحیم یک هنرمند و نقاش است! با این حال تفاوت‌های زیادی هم وجود دارد و داستان فیلم قهرمان دارای جزئیات بیشتری است و به لایه‌های مختلف اجتماعی پرداخته است و ریتم داستانی متفاوتی دارد، درکل همیشه اینگونه اقتباس‌ها در طول تاریخ سینما انجام شده و قضاوت و داوری هم کار ما نیست و در این مطلب فقط به داستان فیلم بدون هیچ حاشیه‌ای پرداخت شده است. (مستند را از یوتوب از اینجا ببینید) (آزاده مسیح زاده ادعا کرده که فیلم قهرمان از مستند دو سر برد دو سر باخت که در سال 2015 منتشر شده کپی‌برداری کرده است!)
نتیجه گیری…
فیلم قهرمان حرفهای زیادی برای گفتن دارد. فیلمی چند لایه با نمایشنامه کم نقص، فیلم‌برداری قابل قبول و کارگردانی حرفهای که ساعت‌ها پس از تماشایش فکر شما را درگیر خود می‌کند. هرچند برای برخی از مخاطبان این فیلم بیش از حد تلخ و تاریک است و ممکن است تاثیر به شدت منفی روی آنها بگذارد. اما این تاریکی و تلخی دلیل بر بد بودن فیلم نیست، بلکه نشان از این دارد که فیلم تا چه حد تاثیرگذار و عمیق است. قهرمان، داستانِ این روزهای ماست، که قهرمان سازی می‌کنیم و به یکباره همان قهرمان را زیر نظرات یک طرفه‌مان در فضای مجازی تیرباران و محکوم می‌کنیم…
فیلم قهرمان / A Hero
نمره سایت ساعت 7 (ارزش اثر)
(خیلی خوب)
طلوع و سقوط یک قهرمان
فیلم قهرمان حرفهای زیادی برای گفتن دارد. فیلمی چند لایه با نمایشنامه کم نقص، فیلم‌برداری قابل قبول و کارگردانی حرفهای که ساعت‌ها پس از تماشایش فکر شما را درگیر خود می‌کند. هرچند برای برخی از مخاطبان این فیلم بیش از حد تلخ و تاریک است و ممکن است تاثیر به شدت منفی روی آنها بگذارد. اما این تاریکی و تلخی دلیل بر بد بودن فیلم نیست، بلکه نشان از این دارد که فیلم تا چه حد تاثیرگذار و عمیق است. قهرمان داستان این روزهای ماست که قهرمان سازی می‌کنیم و به یکباره همان قهرمان را زیر نظرات یک طرفه‌مان در فضای مجازی تیرباران و محکوم می‌کنیم…
امیدواریم از مطلب “بررسی فیلم قهرمان / A Hero” لذت برده باشید.
فیلم خوبی بود ولی همونطور که گفتید بسیار تلخ و تومخی بود متاسفانه