بررسی فیلم 2019 Farewell / آخرین وداع

بررسی فیلم 2019 Farewell

فیلم Farewell یا وداع یک درام- طنز است که در سال ۲۰۱۹ منتشر و با استقبال منتقدین رو به رو شده است. فیلم وداع ، آخرین دیدار یک خانواده با مادر پیرشان که آخرین ماههای زندگی خود را به سر می برد را به تصویر می کشد. فیلم با نگاه و درون مایه ی خاص خودش بدون داشتن کوچکترین جلوه ی ویژه و فقط با نشان دادن رفتارها و احساسات انسانی شما را تحت تاثیر قرار می دهد. با سایت ساعت ۷ همراه باشید تا به بررسی فیلم Farewell بپردازیم.

اگر به دنبال دیدن نقدهای بیشتری از فیلم های سال 2019  میگردید به لیست فیلم های سال 2019 مراجعه فرمایید. (فیلم های 2020 نیز در لیست فیلم های سال 2020 موجود است.)

خلاصه ی داستان…

“بیلی” به همراه خانواده اش از ۵ سالگی برای ادامه ی زندگی به آمریکا رفته است. زندگی در این ۲۵ سال چنان او را درگیر کرده است که فرهنگ و طعم زندگی سرزمین مادری خود را رو به فراموشی گذاشته است. تا روزی که خبری به او می رسد که مادر بزرگش “نای نای” به بیماری سرطان دچار شده و چند ماهی بیشتر از عمرش باقی نمانده است. به خاطر این موضوع یک مراسم عروسی ترتیب می دهند تا بهانه ای برای جمع‌ شدنِ تمام اعضای خانواده دور هم برای وداع نهایی با مادربزرگ باشد. خانواده تصمیم می گیرند که در این مدت باقی مانده چیزی به مادرشان نگویند تا او زندگی بدون ترسی را بگذراند، این یکی از فرهنگ های چینی هاست اما بیلی با این موضوع مخالف است و…

این فیلم مرا به یاد فیلم قابل تامل “مادر” از علی حاتمی (۱۳۶۸) می اندازد. داستان کلی هر دو فیلم یک شکل است مادری که در انتهای عمرش خانواده اش را دور هم جمع می کند‌ و فرهنگ های از یاد رفته ی آنها را برایشان یاد آور می شود. هر چند تفاوت هایی از نظر داستان ، ساختار و فرهنگ در هر دو فیلم دیده می شود. اما درون مایه و هدف هر دو فیلم تقریبا یکسان است.

تقابل فرهنگی…

در فرهنگ مردم چین اگر فردی سرطان بگیرد به او نمی گویند. چون آنها فکر می کنند این سرطان نیست که فرد را می کشد بلکه ترسِ از سرطان باعث از بین رفتن فرد می شود. ولی “بیلی ” که در فرهنگ آمریکا بزرگ شده است نمی تواند این حرف ها را درک کند. او میگوید مادر بزرگش حق دارد تا این موضوع را بداند. اوست که باید تصمیم بگیرد که آخرین روزهای زندگیش چه باید بکند…

فیلم تقابل فرهنگ ها با هم را به تصویر می کشد. به طور کلی تقابل فرهنگ شرق با غرب ، فرهنگِ اهمیت به خانواده و بزرگ تر و فرهنگی که خانواده دیگر ارزش خود را از دست داده و فرد گرایی جایگزین آن شده است. اما “بیلی” با اینکه در فرهنگ غرب بزرگ شده ولی در ته مانده ی ذهنش خاطرات شیرین کودکی اش هنوز زنده است. زندگی در یک خانه ی بزرگ تر به همراه مادر بزرگ و همه فامیل در کنار هم از شیرین ترین دوران زندگی او محسوب می شود. در صحنه ای عموی خانواده این جملات تاثیر گذار را در این مورد به بیلی می گوید: ” چیزهایی هست که باید بدونی…شماها خیلی مدت پیش به غرب رفتید… شما فکر می کنید زندگی اون فرد متعلق به خودشه! اما شرق و غرب با هم فرق می کنه. در شرق زندگی یک نفر نه متعلق به خودش بلکه متعلق به همست. (جامعه، خانواده)”

تغییرات و رفتارها…

زمان ورود ” بیلی ” از نیویورک به “چانگ چون” در ابتدا هجوم تاکسی دارها به سمت بیلی به تصویر کشیده می شود که طعنه ای بر رفتارهای غلط و عجیب اجتماعی است. و جلوتر وقتی بیلی از درون تاکسی به بیرون نگاه می کند‌. او ساختمان های سر به فلک کشیده و تو در تو می بیند و هیچ اثری از زندگیی که او به یاد داشت دیگر دیده نمی شود. فیلم بارها و بارها با اینگونه قاب ها تغییر ساختار زندگی در طول دو دهه ی اخیر را به بیننده گوشزد می کند. همچنین تصاویر عجیب پس زمینه ای که در آمریکا روی دیوارها دیده می شود و در مقابل قابهای طبیعی که در چین میتوانید ببینید باز نشان از تفاوت فرهنگی است.

فیلم به زیبایی فرهنگ های مختلف چینی ها را به تصویر می کشد مثلا صحنه ی قبرستان بسیار بامزه و جالب توجه است. وقتی همه ی خانواده به سر قبر پدرشان می روند و برای او انواع غذا ، نوشیدنی و حتی سیگار می گذارند! و مادربزرگ با بامزگی می گوید او سیگار را ترک کرده است و پسرش می گوید: “بزارید مرد سیگارشو بکشه! اون همین علانشم مرده ، دیگه چه اتفاقی قراره براش بیفته! “صحنه هایی از این دست با صحنه های احساسی ترکیب شده اند و از فیلم Farewell یک فیلم شیرین و خاص ساخته اند.

ارتباطات انسانی..

ارتباط و صحبت های “بیلی” و مادر بزرگش “نای نای” بسیار صمیمی و شیرین هستند . بازیگر نقش بیلی Awkwafina به خوبی حس ناراحتی و تردید را در چهره اش نشان می دهد و Shuzhen Zhao به زیبایی احساسات و مهربانیِ یک مادر بزرگ را در قاب جادویی به واقعیت در آورده است. که حتما پیشنهاد می شود برای درک بهتر بازیِ بازیگران نسخه ی زبان اصلی فیلم را مشاهده کنید. احساسات گسترده ای در فیلم دیده می شود. یک حس ناب انسانی که بازیگران به طور فوق العاده ای به مخاطب منتقلش می کنند. طوری که انگار پرده ها کنار می رود و شما هم بخشی از جریان داستان می شوید.

و رازی که سنگینی می کند…

موضوع مهم دیگر نگه داشتن رازی است که در سینه ی تمام اعضای خانواده سنگینی می کند. همه از اینکه “نای نای” شیرین شان مریض است ناراحت و غمگین هستند اما باید در برابر این بار سنگین خم نشوند. و جلوی او لبخند بزنند و پر انرژی باشند و جلوی همه سر زنده به نظر برسند. در مراسم عروسی وقتی همه دور میز می نشینند تا بازی کنند دوربین دور تا دور میز را فیلم برداری می کند و شاتی از چهره ی نزدیک هر فرد می گیرد. در گیر و دار صحنه های طنز این چنینی و در لا به لای لبخند زورکی اعضای خانواده ، یک احساس ناراحتی موج می زند…

این بار برای خیلی از آنها سنگین است . به نوعی گفتن این راز و رها شدن از این درد برایشان به مراتب راحت تر از نگفتنش است. پدر بیلی از زور تحمل این راز رو به الکل و سیگار آورده است. خود بیلی درگیریش را بر سر پیانو خالی می کند و صحنه های بسیار دیگری که،  این گونه درگیری های درونی را در تمام اعضای خانواده به تصویر می کشد. و بازیگران به خوبی از پس بروز اینگونه ابراز احساسات بر آمدند.

در حقیقت فیلم از روی داستان واقعیی که برای خود کارگردان و نویسنده ی فیلم Lulu Wang اتفاق افتاده ساخته شده است و برای همین ، شما کاملا تسلط او را بر داستان فیلم را متوجه خواهید شد. و یک پایان بسیار تاثیر گذار و عالی همه ی داستان فیلم را به هم وصل می کند. فیلم Farewell در همه ی زمینه ها میتواند حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد و یکی از بهترین فیلم های امسال محسوب می شود.